Sağlıkta merdiven altı uygulamalar tehlike saçıyor!

Prof. Dr. Haydar Sur: “Bazı çocukları aşıdan yoksun bırakmayı ve aşı hizmetlerini engellemeyi bir muvaffakiyet olarak gördükleri bir ortamda, toplumsal medya bu şahısların elinde tehlikeli bir araç haline gelebilir.” 

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haydar Sur, toplumsal medyada yayılan yanlış sıhhat bilgileri ve merdiven altı sıhhat uygulamalarının artan tehlikelerine dikkat çekti.

Sağlık hizmetlerinin tanıtımı sunumu kadar önemli

Sağlık hizmetlerinin halka tanıtılmasının, hizmetin sunumu kadar değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Haydar Sur, “Ancak uygun bir halde tanıtım yapılırken, doğruyla yanlışı ayırt etmeden sıhhatle ilgili her şeyin ortaya serilmesi büyük tehlikelere yol açabilir. Bu durum, ‘yarı aydın’ olarak isimlendirilen bireylerin bu cins bilgileri edinip, tam bilgi sahibi olmadan diğerlerine doktorluk taslaması üzere sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, bilhassa toplumsal medya tanıtımları özel bir ehemmiyet taşımaktadır. Toplumsal medya, en geniş kitlelere en süratli formda ulaşma imkanı sunarken, yanlış bağlantı yahut yanlış bilgilendirme kusurlarının da birebir süratle yayılmasına neden olabilir. Bu yüzden, hakikat bilginin gerçek irtibat kanalları aracılığıyla, gerçek bildirilerle ve gerçek amaç kitlelere ulaştırılması katiyetle denetim altında tutulmalıdır. Bu zincirin rastgele bir halkasında bir kırılma yahut bozukluk oluşursa, bu durumu düzeltmek ve yanlış bilginin yayılmış halini tekrar doğruya dönüştürmek daha da güç olacaktır.” dedi.

Sosyal medya uzman bireyler elinde hakikat iletileri iletebilir

Merdiven altı sıhhat uygulamalarına değinen Prof. Dr. Haydar Sur, “Bu cins uygulamalar denetim dışına çıkmış ve kalitesi hakkında hiçbir garanti veremeyeceğimiz bir durumu temsil eder. Kimin eliyle, ne halde yapıldığını tam olarak belirleyemediğimiz bu bulanık tabloda, kusurun nerede olduğu, ne çeşit yanlışlar yapıldığı, bu kusurları kimlerin işlediği ve yanılgıların nasıl düzeltileceği soruları yanıtsız kalır. Fakat, toplumsal medyanın geniş kapsamı ve süratli yayılım gücü, uzman bireylerin elinde hakikat iletilerin gerçek biçimde iletildiği bir mecra haline getirildiğinde, toplum sıhhatine hakikaten yarar sağlayabilir.” diye konuştu.

Aşı karşıları toplumsal medyayı kullanarak başları karıştırıyor

“Bu duruma olumsuz bir örnek olarak, aşı tereddüdü ve aşı aksiliğinin toplumsal medyayı kullanarak insanların başlarını karıştırıp, kimi çocukları aşıdan yoksun bırakma ve aşı hizmetlerini aksatma gayretleri gösterilebilir.” diyen Prof. Dr. Haydar Sur, “Bazı çocukları aşıdan yoksun bırakmayı ve aşı hizmetlerini engellemeyi bir muvaffakiyet olarak gördükleri bir ortamda, toplumsal medya bu bireylerin elinde tehlikeli bir araç haline gelebilir.” dedi.

Geleneksel ve tamamlayıcı tıp, profesyoneller eliyle yapıldığında denetim altına alınabilir

Aynı halde, halkın sıhhatine yarardan çok ziyan veren kimi klasik uygulamaların da tehdit oluşturduğu durumlar ortaya çıkabildiğine işaret eden Prof. Dr. Haydar Sur, “Geleneksel ve tamamlayıcı tıp, profesyoneller eliyle yapıldığında denetim altına alınabilir ve klasik tıp hizmetlerini güçlendirebilir. Bu nedenle, sıhhat hizmetlerinin sunuluşu kadar, bu hizmetlerin tanıtılmasındaki ihtimam de büyük kıymet taşıyor.” biçiminde konuştu.

Hizmeti verenler diplomalı profesyoneller olsa bile merdiven altı…

Sağlık hizmetlerinin profesyonelce ve sistemli bir formda örgütlenip sunulmasında, hizmetin planlanması, kaynakların tahsis edilmesi, profesyonellerin yetiştirilmesi, hizmet kuruluşlarının örgütlenip açılması, bu hizmetlerin halka tanıtılması ve oluşan talebe hizmetle karşılık verilmesi üzere kademelerin tümünün denetim altına alınması gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Haydar Sur, şöyle devam etti:

“Hizmet verdiklerimizin sıhhatinin takip edilmesi, hizmete muhtaçlık duyanların bize ulaşamayacakları durumlarda onların ayağına giderek hizmet verilmesi ve bu hizmetlerin sıhhat istatistik sisteminde kayda geçirilmesi de bu sürecin bir modülüdür. Bu formda sunulmayan hizmetler, hizmeti verenler diplomalı profesyoneller olsa bile merdiven altı sayılır. Esasen diplomasız bireylerin verdiği hizmetlerin tamamı merdiven altı olarak değerlendirilmelidir.”

“Sertifikalandırılmış bireylerin verdiği hizmetlere merdiven altı diyemeyiz”

Prof. Dr. Haydar Sur, ‘Profesyonel’ ve ‘diplomalı’ derken neyi kastettiğini de şöyle anlattı:

“Şuna dikkat çekmek isterim; Ülkelerin durumuna ve imkanlarına nazaran bazen diplomalıların bulunmadığı yahut yetersiz olduğu durumlarda, hızlandırılmış kurslarla muhtaçlığa yanıt verebilecek bireyler yetiştirilerek sertifikalandırılır ve hizmet alanına sürülür. Bu durumda, diplomaları olmasa bile, makul bir formatta eğitimden geçirilmiş ve sertifikalandırılmış bireylerin verdiği hizmetler de denetim altına alınmış olur. Bu cins hizmetlere merdiven altı diyemeyiz.”

Merdiven altı felç edebiliyor

“Örneğin, Cumhuriyetin birinci yıllarında ülkemizde ebe sayısının çok az olduğu devirlerde, mahallelerde aklı başında, okuma yazma bilen ilkokul mezunu hanımlar, bayan doğum uzmanları tarafından kursa tabi tutuldular ve mahalle ebeleri, köy ebeleri olarak yetkilendirildiler.” diye anlatan Prof. Dr. Sur,  “Bu bireyler, o periyotta büyük hizmet verdiler; anne ölümlerinin neredeyse binde iki yüz bin üzere çok yüksek sayılara ulaştığı devirlerde, anne ölümlerinin ve bebek ölümlerinin azaltılmasına büyük katkı sundular. Bu cins hizmetlere merdiven altı diyemeyiz. Lakin, ne olduğunu tam anlamadan, ‘bel çekilir, şu yapılır, bu yapılır’ diyerek insanları felç eden denetimsiz şahısların verdikleri hizmetlere merdiven altı diyebiliriz.” biçiminde kelamlarını tamamladı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı