Ege Üniversitesi Türkiye'deki ilk uzay ıslahı çalışmalarını yürütecek

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı öğretim üyeleri Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday ve Doç. Dr. Barış Uzilday tarafından gerçekleştirilen iki araştırma projesi, Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü ile Türk Uzay Ajansı koordinesinde kabul edildi ve Çin Ulusal Uzay Yönetimi tarafından uzaya gönderilen geri alınabilir uydu “Shijian-19”  içerisinde yer aldı. Projeleri kabul gören iki akademisyen, daha evvel uzaya çıkan birinci Türk Astronot Alper Gezeravcı’nın gerçekleştirdiği 13 deneyden birisine imza atmıştı.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, başarılı bilim insanları Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday’ı ve Doç. Dr. Barış Uzilday’ı makamında ağırlayarak tebrik etti.  Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Tam akreditasyona sahip araştırma üniversitemizin çatısı altında bilimsel faaliyetlerini sürdüren bilim insanları Ulusal Teknoloji Atılımı ve Türkiye Yüzyılı vizyonu ile araştırmalarını sürdürüyorlar. Daha evvel birinci Türk Astronot Alper Gezeravcı’nın gerçekleştirdiği 13 deneyden birisine imza atan Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday ve Doç. Dr. Barış Uzilday şimdi de iki başka proje ile Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü daveti kapsamında dayanak almaya hak kazandı. Shijian-19 isimli yine kullanılabilir ve geri döndürülebilir uydu, içindeki bilimsel projelerle gerçekleştirdiği uzay seyahatinin akabinde dünyaya geri döndü. Türkiye’de birinci kere uzay ıslahı araştırması olma özelliğini taşıyan çalışmaları dolayıyla hocalarımızı tebrik ediyorum” diye konuştu.

Türk Uzay Ajansı koordinesinde hazırlanan “Uzay Ortamından Yararlanarak Arabidopsis thaliana'da ER Gerilimi Toleransı İçin Gen Keşfi” ve “Nohutta Kuraklık Gerilimine Toleransı Artırmak İçin Uzay Islahı” başlıklı projeler, Çin Ulusal Uzay İdaresi’nin uluslararası iş birliği projelerini artırmak gayesiyle yaptığı davet kapsamında kabul edildi. Shijian-19 isimli tekrar kullanılabilir ve geri döndürülebilir uydu, içindeki bilimsel projelerle gerçekleştirdiği uzay seyahatinin akabinde dünyaya geri döndü. Yürütülen çalışmalar, Türkiye’de birinci sefer uzay ıslahı çalışmaları olma özelliğini taşıyor.

Uzay ıslahı çalışmaları hakkında bilgi veren Doç. Dr. Barış Uzilday, “Uzay ıslahı, tohum ve bitki hücrelerinin uzaydaki kozmik radyasyon ve mikro yerçekimi üzere şartlara maruz bırakılarak mutasyonlar geliştirmesini sağlama sürecidir. Uzayda oluşan bu mutasyonlar, dünyada yapılan klasik ıslah çalışmalarında elde edilemeyen genetik çeşitliliği sağlayabilmektedir. Bu yol, bilhassa çevresel gerilimlere ve hastalıklara sağlam, randımanı yahut besin bedeli yüksek yeni çeşitler geliştirmek için kullanılmaktadır ve tarım ve besin güvenliği açısından kıymetli bir araçtır. Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya ve ABD bu alanda değerli çalışmalara sahiptir. Geri döndürülebilir uydu programını 1970’lerde başlatan Çin Halk Cumhuriyeti 2006 yılında yalnızca uzay ıslahı için geliştirilmiş Shijian-8 (SJ-8) uydusunu fırlatmıştır. Bu vazife, Çin Halk Cumhuriyeti’nin uzay ıslahı alanındaki çalışmalarında kıymetli bir adım olmuş ve daha sonra Shijian-10 ve Shijian-19 üzere uydularla devam eden uzay biyoteknolojisi araştırmalarına temel oluşturmuştur” dedi.

“Ege Üniversitesinden iki proje gönderilen uyduda yer aldı”

Uzay deneyine mevzu olan projesini lisana getiren Doç. Dr. Barış Uzilday, “ ‘Nohutta Kuraklık Gerilimine Toleransı Artırmak İçin Uzay Islahı’ başlıklı araştırma ile nohut bitkisinde iklim değişimi ile şiddeti gitgide artan kuraklık gerilimine karşı toleransın artırılması için mutasyon ıslahı yapılması planlanmıştır. Tarım ve Orman Bakanlığı, Ege Ziraî Araştırma Enstitüsü iş birliği ile yürütülecek bu çalışmada ülkemizde yaygın olarak ekilen standart bir çeşit olan Sarı-98 nohut tohumları kullanılmıştır” dedi.

Kabul gören öteki proje ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday, “ Uzay Ortamından Yararlanarak Arabidopsis thaliana'da ER Gerilimi Toleransı İçin Gen Keşfi’ başlıklı araştırmada bitkilerde çevresel gerilimler sırasında ortaya çıkan endoplazmik retikulum gerilimi ile bağlı yeni genlerin ortaya çıkarılması için model bitki Arabidopsis thaliana tipine ilişkin tohumlarının kullanılması planlanmıştır” diye konuştu.

Uydu dünyaya muvaffakiyetle döndü

Gönderilen uydunun başarılı bir formda dünyaya dönüş yaptığını belirten Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday, “Çin Halk Cumhuriyetine ilişkin Shijian-19 isimli yine kullanılabilir ve geri döndürülebilir uydu Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden muvaffakiyetle uzaya gönderilmiştir. Bu uydu, birinci tekrar kullanılabilen test uydusu olarak birçok teknolojik yeniliğe sahiptir. Long March-2D roketiyle alçak dünya yörüngesine yerleştirilen uydu uzayda 13.5 gün geçirdikten sonra içerdiği bilimsel yükle birlikte dünyaya geri dönmüştür. Malzemeler, Pekin’de gerçekleştirilen bir seremoni ile ülkemizin temsilcisine teslim edilmiştir. Bu çalışmalarla Türkiye’de birinci kez uzay ıslahı çalışmaları yürütülecek ve ülkemiz uzay araştırmalarında yeni bir alanda daha varlığını gösterecektir” dedi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı