Egeli akademisyenler bağışıklığı baskılanmış hastalarda riskli mikroorganizmaya karşı tanı testi geliştiriyor

Ege Üniversitesi akademisyenleri tarafından yürütülen proje ile bilhassa bağışıklığı düşük hastalarda önemli pnömoni (zatürre) sebebi olan “Pneumocystis jirovecii” isimli mikroorganizmanın teşhisine yönelik süratli test geliştirilecek. Bilhassa organ nakli hastaları, kanser tedavisi gören hastalar ve HIV hastaları üzere immün sistemi baskılanmış bireylerde önemli sıhhat meselelerine yol açan mikroorganizmanın teşhisine yönelik geliştirilen ve yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya’nın yaptığı “Pneumocystis jirovecii tanısı için süratli kolorimetrik LAMP testinin geliştirilmesi” projesi, Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) tarafından desteklenmeye uygun görüldü.

Proje takımını tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Ege Üniversitesi olarak bilhassa sıhhat alanında yaptığımız çalışmalarla öne çıkmaya devam ediyoruz. Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya hocamızın ve grubunun geliştirdikleri proje sonucunda ortaya çıkacak olan test, bağışıklığı düşük hastalara karşı tehlike arz eden mikroorganizmanın erken teşhisinde kıymetli rol oynayacak. Hocamızı ve takımını tebrik ediyor, muvaffakiyetlerinin devamını diliyorum” dedi.

“Hem kolay uygulanabilir hem maliyeti düşük”

Projenin emelini anlatan Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya, “Solunum sistemi örneklerinde, P. jirovecii’nin rutin kültürü yapılamaması sebebiyle hastalık etkeninin teşhisinde yayma preparat boyama metotları, immunfloresan boyama teknikleri ve polimeraz zincir tepkisi (PZR) üzere farklı prosedürler kullanılmaktadır. Fakat kesin teşhis için kullanılan PZR testlerinin kıymetli olması, gelişmiş laboratuvar ekipmanları ve tecrübeli çalışana muhtaçlık duyulması nedeniyle hastalığın teşhisinde kullanılabilecek yüksek hassasiyete sahip, kolay uygulanabilir ve maliyet aktif teşhis testlerine muhtaçlık duyulmaktadır. Bu sebeple patojenlerin tespitinde yüksek hassaslık ve özgüllük bedellerine sahip Loop-mediated isothermal amplification (LAMP) testi kullanılabilmektedir. Öbür moleküler testlerde gerekli olan ısı değişkenliklerinin gerekmediği bu testte oluşan tepki kolorimetrik yaklaşımlarla (renk değişimi) değerlendirilebilmektir. Saha şartlarında ve kolay laboratuvarlarda çarçabuk uygulanabildiğinden günümüzde tercih edilen bir teşhis yaklaşımı haline gelmiştir. Bu projede teneffüs sistemi örneklerinde PcP tanısı için yüksek hassasiyetli ve yenilikçi bir ‘Hızlı-PcP-Kolorimetrik LAMP’ testi geliştirilmesi amaçlanmıştır” dedi.

Yürütücülüğünü birebir vakitte Ege Üniversitesi Aşı Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Araştırmacıları ve EÜ Sıhhat Bilimleri Enstitüsü Aşı Çalışmaları ABD Öğretim Üyeleri ortasında da yer alan Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya’nın yaptığı proje grubunda; Prof. Dr. A. Yüksel Gürüz, Prof. Dr. Cemal Ün, Prof. Dr. Mert Döşkaya, Doç. Dr. Hüseyin Can, Doç. Dr. Muhammet Karakavuk, doktora öğrencisi Tuğba Karakavuk yer alırken,  Ceren Gül ve İrem Yavuz isimli lisansüstü öğrenciler de bursiyer olarak misyon alıyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı