Maymun Çiçeği Virüsü Pandemi Etkisi Yaratır Mı?

Aşılama sayesinde dünyada çağdaş tıp tarafından büsbütün ortadan kalkan birinci ve tek enfeksiyon hastalığıydı. 1970’li yıllarda Çiçek hastalığı ortadan kaldırıldı. Fakat Afrika kıtasında 1970’li yılların başında Çiçek hastalığına emsal olaylar tanımlandı. Daha sonra bu hastalık Dünya Sıhhat Örgütü tarafından Monkeypox virüs isminde Çiçek hastalığı virüsü (smallpox)’ne emsal öteki bir virüs olduğu tespit edildi. 2003 yılına kadar Afrika kıtasına hudutlu olan olaylar Amerika Birleşik Devletleri ve kimi Avrupa ülkelerinde de görülmeye başlandı. 2022 yılındaki salgında İngiltere’de Nijerya seyahati olan 9 Mpox hadisesi tespit edildi.

Hayvanlardan Bulaşma Mümkünlüğü Çok Yüksek!

            Batı ve Orta Afrika'daki salgınlar sıçanlara, tavşanlara, sincaplara, maymunlara, kirpilere ve ceylanlara maruz kalmayla ilişkilendirilmiştir. Uzak tropikal yağmur ormanlarının sakinleri, bu hayvanları yakalarken, keserken ve/veya yiyecek için hazırlarken direkt temas yoluyla enfekte olabilirler; yutma da enfeksiyonla ilişkilendirilmiştir. Bu çeşit kelamda "orman eti’nin tüketimi bilhassa tehlikelidir zira et ekseriyetle az pişmiş olur. Hastalığa bağlı Afrika'da %1-10 ortasında değişen vefat oranları bildirilirken, ABD'deki 2003 salgınında hiçbir vefat meydana gelmedi. 

Hastalığın Kuluçka Müddeti Ne Kadardır?

            Hastalığın kuluçka mühleti ortalama 12 gün olup 4-20 gün ortasında da olabilir. 

Hastalık semptomları Prodromal yahut döküntü öncesi basamakta (döküntü başlangıcından 1-4 gün önce) ateş çoklukla birinci semptomdur (genellikle 38,5-40,5 °C). Ateşli hastalığa çoklukla titreme, çok terleme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, miyalji, halsizlik, iştahsızlık, bitkinlik, farenjit, nefes darlığı ve öksürük (balgamlı yahut balgamsız) eşlik eder. Lenf bezlerinde şişme, ateşten 2-3 gün sonra ortaya çıkar. 2003 salgınında hastaların %47'sinde boyun ve çene bölgelerinde birkaç santimetre çapında lenf düğümleri vardı. Ekzantem basamağında, birden fazla bireyde ateşin başlangıcından sonraki 1-10 gün içinde döküntü gelişir. Döküntü ekseriyetle yüzde başlar ve daha sonra bedenin geri kalanına yayılır. Tüm lezyonlar kabuklarını dökene kadar 2-4 hafta devam eder. 

            Hastalık ekseriyetle tabiatıyla sınırlanır; 2-4 haftada güzelleşme meydana gelir. Afrika hadiselerinde mevt oranı %1-10'du ve mevt hastaların sıhhat durumu ve başka eşlik eden hastalıklarla bağlantılıydı. 2003 ABD salgınında vefat bildirilmedi. Hastalar hastalığın ateşli evresinde ekseriyetle kendilerini berbat hissederler; bu nedenle destekleyici bakımla birlikte yatak istirahati gerekebilir. Daha şiddetli olaylarda hastaneye yatış gerekebilir. Acil kullanım onayı alan bir aşı mevcuttur. Bu hastalığın çiçek virüsüne benzerliği nedeniyle 1970’li yıllardan evvel çiçek aşısı yaptırmış olanlar hastalığa karşı daha dirençli olduğu düşünülmektedir.

Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapmalıyız?

Akdeniz diyeti ile beslenin, Kapalı alan kalabalıklarından, sigara ve alkolden uzak durun, fizikî olarak faal olun, dostluklar kurun, erişkin yaş aşılamaları için hekiminize başvurmayı unutmayın. Sıhhatle kalın.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı